Kwestia rozrodu w hodowli bydła w znacznym stopniu wpływa na ekonomikę w gospodarstwie produkującym mleko i  ma wymierne skutki finansowe. Większość problemów w rozrodzie to problemy na które mamy wpływ i możemy je  zminimalizować, a być może również wykluczyć.

Wysoka produkcja mleka nie wiąże się automatycznie z niższą płodnością. Natomiast wyzwaniem przy dużej produkcji jest „namierzenie rui”, gdyż hormony rozrodcze są szybciej usuwane  z krwioobiegu przez wątrobę i tym samym ruja staje się krótsza.

Właściwe żywienie krów ma wpływ na poprawę płodności. Ścisła współpraca z dobrym doradcą żywieniowym bywa tutaj bardzo zyskownym przedsięwzięciem.

Możemy wyróżnić 3 główne przyczyny braku zacielenia:

• Niewidoczne objawy rui (cicha ruja)
• Cysty jajnikowe
• Stany zapalne macicy (endometritis)

Zacznijmy od tego, że w kwestiach żywieniowych najwięcej „do powiedzenia” mamy  w dwóch momentach: w okresie przejściowym oraz w szczycie laktacji, czyli okresie ujemnego bilansu energetycznego. To właśnie w tym czasie można popełnić najwięcej błędów żywieniowych i tym samym- wpłynąć niekorzystnie na płodność w stadzie.

Okres przejściowy to ostatnie 3 tygodnie zasuszenia czyli popularne „przygotowanie” (z ang.: close up) oraz 2-3 pierwsze tygodnie po ocieleniu. Sygnałem dobrego przebiegu jest zdrowa macica i brak problemów metabolicznych takich jak hipokalcemia, ketoza, kwasica czy zatrzymanie łożyska. Każdy z takich przypadków chorobowych to strata w wysokości od 600zł do nawet 1500zł.
Warto zatrzymać się nad tematem okresu zasuszenia w gospodarstwach. Prawda jest taka, że jest to najważniejszy okres żywieniowy i to właśnie w zasuszeniu zaczyna się programowanie właściwej zdrowotności w przyszłej laktacji, a co za tym idzie również produkcyjności naszych zwierząt i ostatecznego zysku w hodowli. Ze względu na potrzeby zwierzęcia możemy podzielić zasuszenie na dwa okresy: odpoczynku czyli zasuszenie właściwe (far off) oraz przygotowanie (close up). W pierwszym z tych okresów krowa potrzebuje przede wszystkim „odpocząć” i zregenerować się po przebytej laktacji. W drugim, który trwa na ogół 2-3 tygodnie przed ocieleniem, głównym zadaniem jest przygotowanie krowy do jak najmniej inwazyjnego przejścia przez poród i dobrego startu w laktację. Wbrew powszechnej opinii- istnieją sprawdzone metody na to, by zorganizować zasuszenie w mało skomplikowany sposób.

Gdy krowa jest już wycielona, jej potrzeby diametralnie zmieniają się. Najbliższe kilkanaście dni będzie dla niej kluczowym sprawdzianem. Jeśli przejdzie przez nie pomyślnie i bez większych problemów zdrowotnych- mamy szanse na dobre wyniki w zacieleniu i produkcji. Otaczając opieką zwierzęta w tym okresie nie należy zapominać o właściwym zaopatrzeniu witaminowo- mineralnym. Niedobory takich składników jak selen, miedź czy witamina A mogą powodować problemy w rozrodzie.

Krowy wchodzące w szczyt laktacji nie mogą zbyt gwałtownie chudnąć. Zminimalizowanie redukcji masy ciała to nasze główne zadanie w tym okresie. Odpowiednio zbilansowana dawka pokarmowa z dodatkiem wysokoskoncentrowanych nośników energii powinny być wystarczającym przeciwdziałaniem. Gdy jednak zaobserwujemy duży spadek masy ciała- to znak, że dawka wymaga korekty. Cykl rujowy jest tłumiony, gdyż zmniejsza się żywotność komórek jajowych- a temu chcemy zapobiec. Powoduje to ciche ruje, które są jedną z głównych przyczyn braku zacielenia. Na ratunek przy niedostatecznej koncentracji energii przychodzą tu takie substancje jak tłuszcz chroniony, glukoza, glikol polipropylenowy lub gliceryna. Coraz częściej uwagę hodowców przyciąga ekstrudowane siemię lniane, które spełnia wymóg koncentracji energetyczne dawki, a dodatkowo wprowadza do dawki pokarmowej (jeśli jest dobrej jakości) dużą zawartość kwasów Omega-3. Wpływa to korzystnie na poprawę produkcji oraz rozród i przez to jest efektywne ekonomicznie.

Kolejną przyczyną problemów  w rozrodzie są cysty jajnikowe. Cysty (torbiele jajnikowe) zaburzają prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Oprócz czynników takich jak uwarunkowania genetyczne i stres (np. cieplny), błędy żywieniowe mają tu duże znaczenie.

Zbilansowanie paszy pod względem białkowo- energetycznym i właściwa koncentracja makro- i mikro- elementów dawki to czynniki podstawowe by stawić czoła cystom. Zanieczyszczenie paszy mykotoksynami, kwasica  i niedostateczne zaopatrzenie energetyczne krów w szczycie laktacji- to kolejne przyczyny tych schorzeń.

By osiągnąć satysfakcjonujące wyniki w rozrodzie należy zwracać uwagę na bardzo wiele czynników. Właściwy rozród jest wyzwaniem i wymaga zarówno specjalistycznej wiedzy doradcy żywieniowego, dobrego wsparcia weterynaryjnego oraz dobrego zarządzania na fermie. Istotną rolę pełni dobór elementów składowych dawki, w tym mieszanek mineralno- witaminowych. Często problemy hodowlane są niespecyficzne, jak również niespecyficzne jest ich przeciwdziałanie.

Regularny audyt fermy przez dobrego fachowca to dobry i sprawdzony sposób, by rozwiązać trudne sytuacje i uczynić hodowle bardziej rentowną.

About The Author

Łukasz Kobyliński

See author's posts